Wijnstokken snoeien : De eerste 3 jaar opbouwen en daarna onderhouden

Inleiding over wijnstokken snoeien

Een wijngaard snoeien is niet hetzelfde als eetdruiven snoeien. Bij eet- of tafeldruiven spreekt men over een wintersnoei en een zomersnoei. Bij wijndruiven snoeien spreken we over een zachte snoei (tijdens de winter) en loofwandbeheer tijdens het groeiseizoen. Wijnranken snoeien op de juiste manier is heel erg belangrijk als je tientallen jaren wil genieten van je wijngaard.

In dit artikel belicht ik het begrip ‘wijnstokken snoeien’ tijdens de eerste drie jaar.  Waarom moeten we de vegetatie van een wijnstok in dit piepjonge stadium beperken en hoe moet je de wijnstokken snoeien.  Bij wijnranken snoeien is het moment waarop je snoeit van cruciaal belang.  De rode draad in de eerste drie jaar is dat je niet gulzig en ongeduldig mag zijn.  ‘You can’t hurry love, you’ll just have to wait’, zong Phil Collins.  En hij had gelijk ook.

Waarom wijnranken snoeien ?

In de eerste drie jaar zijn de redenen waarom we snoeien gericht op de toekomst, waarbij we vanaf het vierde jaar snoeien vaak snoeien in functie van het lopende jaar of het jaar dat volgt.

Ik schreef er in mijn artikel ‘ Een wijngaard beginnen : Enkele principes voor we een wijngaard starten ‘ ook al over.  Laat je plant groeien volgens de maturiteit van je druivelaar of met andere woorden : “Laat je plant tijdens de eerste werken voor je wortelgestel in plaats van je wortelgestel voor je plant.

In de eerste jaren heb je er alle baat bij dat het wortelgestel van je plant zich goed uitbreidt.  Zo kunnen je wijnstokken vlotter aan water geraken en aan voedingsstoffen.  Druiven zijn de vruchten met het hoogste suikergehalte per volume.  De wijnstok moet dus elk jaar een olympische topprestatie leveren om rijpe vruchten af te leveren.  Met een beperkt wortelgestel zet je je plant onder stress en loopt het groeiproces verre van optimaal.

Als de verhouding wortelgestel vegetatie te klein is, dreigen je stokken bij droogte ook af te sterven.

Hoe moet je je druiven snoeien de eerste jaren ?

Jaar 1 : Je wijnstokken snoeien in het eerste jaar

In het artikel ‘Een wijngaard aanleggen, hoe praktisch beginnen ?‘ kun je lezen hoe je je wijnstokken aanplant in je wijngaard.  Maar daar stopt het werk niet.  Je moet de plant begeleiden tot ze een productieve plant wordt die je tientallen jaren wijndruiven zal geven.  Het doel in jaar 1 is om een zo dik mogelijke uitloper op te binden.

Het waslaagje en eventuele uitlopers van in de kwekerij

Bij de uitplant hebben we vaak nog geen uitlopers en is de onderstok met ent in een waslaagje gedompeld.  Sommige wijnstokken worden verkocht met de uitlopers van het vorige jaar er nog aan.  In dit geval knip je die terug op 1 of 2 ogen.

Heb je een wijnstok met een waslaagje rond de ent, dan moet je dat laagje niet verwijderen.  De enten groeien dwars door het laagje was en naarmate je wijnstok groeit valt de waslaag er vanzelf af.   Hou zeker ook het weerbericht in de gaten.  Bescherm je wijnstokken met uitlopers tegen vorst, dit kan met vliesdoek.  Je kunt ook de uitplant uitstellen tot wanneer de Ijsheiligen voorbij zijn (na 15 mei).

bron: André Meyermans uit Scherpenheuvel, oud-leraar aan de tuinbouwschool van Leuven.

De beste uitloper kiezen in twee selecties

Op bovenstaande afbeelding (middelste tekening) zie je dat je meerdere rankjes mag laten groeien.  Ik doe twee keer een selectie van de uitlopers.  Een keer als ze een cm of 10-20 zijn en een laatste selectie als ze 40-50 cm zijn.

• Bij de eerste selectie in mei afhankelijk van het seizoen (als je uitlopers 10-20 cm zijn), verwijder ik alle uitlopers die te klein zijn en/of de verkeerde richting uit gaan.  Ik hou de twee beste over.  Ik bind ze nu nog niet aan gezien de uitlopers nu nog heel gevoelig zijn voor afbreken.
• Tijdens de tweede selectie selecteer ik de beste uitloper.  Dat is niet altijd de grootste of dikste uitloper, vaak kies ik voor de uitloper die het best gepositioneerd is naar boven toe.  Die bind ik aan als hij +/- 40-50 cm is.  Moet je te ver ombuigen, kies dan misschien voor een tijdelijke plantstaaf iets verder naast de plant om de uitloper minder te moeten ombuigen.  Belangrijke tip : Bind eerst de beste uitloper aan en verwijder pas na een week de tweede beste.  Als je beste uitloper nog steeds in topvorm is, verwijder dan pas de tweede uitloper.

Wijnstokken snoeien jaar 1 : Wat doen we met de beste uitloper ?

De beste uitloper binden we aan aan onze plantstaaf, op twee of drie punten is OK.  Ik gebruik een min-max tang om dit te doen.  Je kunt ook een vigne-fix rubbersluiting of wat bindbuis gebruiken.  De min max tang vind ik wel een superinvestering.  Laat alle blaadjes op je uitloper groeien, dat helpt je stam dikker worden.

Voor de rest van het jaar blijven we de uitloper aanbinden tot we hem half juli aftoppen op 1,5 meter hoog.  Als je uitloper eerder op het jaar de hoogte van anderhalve meter bereikt, dan top je hem ook af.  Op de uitloper ga je alle hechtranken en mogelijke trosjes verwijderen.  De okselscheuten of dieven (de uitlopers die komen tussen de stam en een blad van de uitloper) knip je af na 1 blad.

Als je uitloper half juli dunner is als een potlood, dan kun je deze beter na de winter op twee knoppen van de basis terugknippen.  De uitloper zal nooit sterk genoeg worden om de komende jaren goed te groeien.  Op deze stok verlies je dan beter een jaartje.

Jaar 2 : Terugsnoeien om je stam te vormen (maart)

Heb je een uitloper die dunner is als een potlood, knip die dan terug op 2 ogen en herhaal jaar 1.  Is je uitloper van het eerste jaar dikker dan een potlood, dan kun je deze op 60 cm inkorten.  Dan heb je nu je definitieve stam.  Op die stam is het dat ‘the magic’ gebeurt.  Er zijn twee stukken van de stam :

• De twee bovenste ogen : Hier laat je de twee uitlopers groeien.  Je bind ze aan op je draden en je topt ze af op 2 meter. Je verwijdert alle beginnende trosjes en hechtrankjes.  De dieven die uit deze twee uitlopers komen, snoei je op 2 bladeren.
• De uitlopers uit de andere ogen op je stam (de onderste uitlopers) snoei je op 2 bladeren, de dieven die uit de oksels van die bladeren komen verwijder je.

Jaar 3 : De twee ranken : eentje voor dit jaar, eentje voor de toekomst (maart)

Zalig, je hebt nu twee gezonde uitlopers van vorig jaar die +/- 2 meter hoog zijn.  Daarnaast heb je uiteraard ook nog de stam

• De hoogste uitloper van vorig jaar die uit het hoogste oog komt, snoei je nu in tot 110 cm boven de grond en maak je vast op de onderste draad.  Hier zullen in jaar drie druiven groeien (vreugdedansje) !
• De andere uitloper van vorig jaar, de laagste op de stam van de twee, snoei je terug op 2 ogen.
• Op de stam verwijder je nu alle nieuwe uitlopers.  Dit wordt ook wel stammen poetsen genoemd.

De hoogste uitloper is de vruchtdrager

De hoogste uitloper van vorig jaar die je aan de onderste draad aanbond, zal uit ieder oog een nieuwe uitloper aanmaken.  Daar komen telkens 1 tot 2 trosjes aan.  De derde trosjes verwijder je best.  Ikzelf zou maar 6 uitlopers laten staan, de plant is nog jong en willen we niet te veel belasten.

De laagste uitloper is de vernieuwer

De tweede (onderste) uitloper snoeide je terug op 2 ogen en is er in functie van volgend jaar.  Daarom heet hij de vernieuwer, hij zal dit jaar twee uitlopers aanmaken.  Eentje om volgend jaar aan je eerste draad op te binden en een andere als vernieuwer om weer op twee ogen in te snoeien.  En dit zal zich in een Guyot Simple systeem blijven herhalen.  Tip : op de uitlopers van deze ingekorte stok, laat je best maar 1 tros staan.  De rest knip je weg aan het begin van het seizoen.  Zo worden deze uitlopers sterker.

Wijnstokken snoeien : jaar vier en verder (maart)

Zoals je op de afbeelding kunt zien, kun je nu de stam met de vruchtdrager en uitlopers van vorig jaar verwijderen (zie ‘Tak wegsnoeien’ op de afbeelding).  Je doet dit in maart zodat de energie van alle takken in de winter terug kan vloeien naar de stam.  En nu pas je hetzelfde principe toe als in jaar 3 : de hoogste uitloper op de vernieuwer bind je aan de eerste draad aan.  De tweede uitloper van vorig jaar snoei je op twee ogen terug.  En dat is het principe dat elk jaar terugkomt in een snoei Guyot Simple, de meest aan te raden snoeiwijze voor hobby wijnbouw.  Later licht ik ook nog de Cordon snoeiwijze toe op deze website.

Snoeihout kun je altijd versnipperen en terug tussen je planten verdelen als mulch, niet inwerken, gewoon op de grond leggen in de bruinzone van je wijngaard.

Tot slot over wijnstokken snoeien

Zo, dit is alles wat ik weet over wijnstokken snoeien in de eerste 4 jaar in je wijngaard.   Heb je nog tips, vragen of opmerkingen, reageer dan zeker eens onder dit artikel.  Samen kunnen we heel wat bijleren over de wijngaard.

Vind je de informatie op deze site waardevol, overweeg dan om je wijngaardproducten en wijnmaakproducten aan te schaffen in de webwinkel van deze site.  Zo kunnen we nog meer inhoud aanleveren in de vorm van artikels maar ook filmpjes op mijn afspeellijst ‘Toms Wijngaard op YouTube‘.

Heel veel succes in je wijngaard en hopelijk drink je heel snel een glas zelf gemaakte wijn.

Warme groeten,

Tom